NOTLAR / Sanatta Ne Nedir? What does it mean for art ?

Alınlık Nedir? Sanatta Alınlık Nedir?


Pantheon Tapınağı-İtalya
            Alınlık denildiğinde aklınıza ilk gelen hiç şüphesiz, kaşlarımız ile saçlarımız arasında kalan açıklık olsa gerek. Ancak Sanatsal üretimlerde bu terim çok daha başka şekilde anlamlandırılmıştır. Evet aslında birine baktığımızda ilk gördüğümüz şey karşımızdakinin yüzü,gözü anlı vb. uzuvlar ve bu açıdan bir yapıya baktığınızda da ilk göreceğiniz şey de elbette ki girişi. Bu açıdan anlamsal bir benzerlik kurulabilir tabiki.
          ALINLIK genel tanımıyla; bir yapıyı taçlandıran, genellikle üçgen veya daire parçası biçiminde olan mimari bir öğe. Bir mimariyapıda kapı yada pencere açıklığı üstünde yer alan aynı formdaki bu benzer birimlerde aynı isimle anılır. Şekline ve boyutlarına göre farklılık arz eden bu Alınlıklar, "basık alınlık", "düz tepeli alınlık", "eteksiz alınlık", "yuvarlak alınlık", "kesik alınlık" gibi isimlerde alır.
          Şuan baktığımız her tarihi eser de  (tarihi eser diyorum çünkü maalesef günümüz mimarisinde bu ince işçilik kullanılmıyor) kapı ve pencere üstlerinde gördüğümüz, süslemeli birime ALINLIK deniliyor.

       Günümüzde göremediğimiz alınlık Antik Yunan tapınaklarında ortaya çıkmıştır. Ön ve arka cephenin  özel olarak biçimlensidirilmesiyle oluşmuştur. Antik Yunan döneminde başlangıçta basit birer bezeme halindeki bu birim zamanla kendi içinde başlı başına bir sanat eseri haline gelmiştir. Üçgen ve eğrisel alınlıklar içinde kabartma bezemeler, çiniler vb. süsleme unsurları yerleştirilmiştir.
Yapı ile bütünleşmiş ancak kendisi de başlı başına bir yapı haline gelen Alınlık kullanımı yüzyıllar boyunca devam etmiş ancak günümüzde bu sanatsal değeri yüksek birimin kullanımı oldukça azdır.

Tairihi yapılarda sıkça karşımıza çıkan Alınlıkların görünümü aşağıdaki gibidir. Ancak yaygın olan şu yanılma olmasın, Alınlık sadece Yunan mimarisinde değil Türk-İslam mimarisinde de sıkça karşımıza çıkmaktadır. Türk-İslam etkili Alınlıklar ise bir aşağıdaki resimde olduğu gibidir.

Alaeddin Cami-Konya
Sonra da gördüğümüz her açıklığın üstündeki birime Alınlık demişiz. Konun  daha iyi anlaşılması üzerine Alınlıkların en çok görüldüğü birim olan Taçkapılar (Daha sonraki bir yazıda açıklanacaktır.) ile ilgili Niğde şehri üzerinden çalışılan bir makaleyi aşağı bırakıyorum. Sanat ile Kalın. 
Nermin ŞAMAN DOĞAN, Niğde’deki Türk Dönemi (13-15. Yüzyıl) Yapılarında Taç Kapı-Mihrap Tasarımı ve Bezeme İlişkisi, Edebiyat Fakültesi Dergisi,  Cilt 30, Sayı  1, sayfa 115-140,  Haziran 2013, Ankara.


YORUM OKU/YAZ
OKUNMA 243
<>p


Paylaş puan (2,7) 1     2     3     4     5     TOPLAM (41) OY KULLANILMIŞ.
ℂℝ𝔼𝔸𝕋𝕀𝕍𝔼 𝔸ℝℂℍ𝕀𝕋𝔼ℂ𝕋

CREATİVE-Lütfen Bekleyin
Web hosting by Somee.com